INSTRUKCJA DEMONTAZU I MONTAŻU KRZYŻAKÓW Z PIERŚCIENIAMI OSADCZYMI
Potrzebne narzędzia: imadło, szczypce Segera, młotek, sworzeń długi i sworzeń krótki.
DEMONTAŻ PRZEGUBU UNIWERSALNEGO
1. Usuń wszystkie pierścienie osadcze.
2. Włóż przegub luźno w imadło, uderz w górną część widlaka aby wybić górną miseczkę. Zrób to samo z drugą miseczką. 
3. Poluzowaną miseczkę wybij ostrym narzędziem (np. małym wybijakiem). 
4. Rozłącz przegub i wybij pozostałą miseczkę. 
5. Podeprzyj krzyżak luźno w imadle i uderz w ramię widłaka. Powtórz krok 3 i 4 i usuń dwie pozostałe miseczki.
POWTÓRNY MONTAŻ PRZEGUBU UNIWERSALNEGO
1. Sprawdź czystość i nasmaruj łożysko miseczki UWAGA: Upewnij się, że wszystkie igiełki łożyska są na właściwych miejscach (zalecamy uniwersalny smar do łożysk tocznych i ślizgowych np. PRESSOL).
2. Włóż w widlak miseczkę i krzyżak. Wbij opierając na sworzniu dystansowym. 
3. Włóż pierścień osadczy. 
4. Włóż drugą miseczkę w widlak i na krzyżak. Wbij wstępnie miseczkę. 
5. Wbij głębiej miseczkę za pomocą sworznia i włóż pierścień osadczy. 
6. Aby zwolnić krzyżak uderz w ramię widłaka i sprawdź swobodne obracanie się krzyżaka. 
7. Załóż drugi widłak na krzyżak. Powtórz kroki 2 do 6.
Jak dobrać wał przegubowo-teleskopowy? Dlaczego to ważne? Co może oznaczać źle dobrany wał? Wystąpi jeden lub kombinacja wymienionych poniżej problemów:
- zapłacicie więcej niż było to konieczne, części eksploatacyjne będą droższe, podczas pracy zużyjecie więcej paliwa
- będą często występować niepotrzebne przestoje
- wał nie będzie pasował, nie da się z nim pracować
- maszyna będzie się szybciej zużywać – elementy eksploatacyjne, łożyska, koła zębate, itp. Wszystko będzie wymagało szybszej wymiany co najczęściej wielokrotnie przekracza wartość najdroższego wału
- może dojść do poważnego uszkodzenia maszyny lub ciągnika
Dobrze dobrany wał gwarantuje wygodną, optymalną pod względem ekonomicznym pracę, bezpieczeństwo i oszczędność na wszystkich odpowiedzialnych za przeniesienie napędu częściach eksploatacyjnych.
W tym krótkim poradniku skupimy się na tym co najważniejsze przy doborze odpowiedniego wału. W razie jakichkolwiek wątpliwości, specjalnych przypadków – prosimy o kontakt. Na pewno pomożemy.
Pierwsze pytanie, które musimy sobie zadać to - czy szukany wał ma być: Homokinetyczny (szerokokątny) czy „zwyczajny” (uniwersalny)? Na naszym portalu jest to podstawowa kategoria rozróżniająca wały i części zamienne – wały homokinetyczne mają inne rury, w przegubach używane są inne krzyżaki, widłaki, osłony.
Na wstępie – homokinetyczny, szerokokątny, WWE, CV, podwójny przegub – to wszystko prawidłowe nazwy oznaczające jedno i to samo. O co tutaj chodzi?
Każdy taki przegub spełnia dwie funkcje:
- umożliwia KRÓTKOTRWAŁĄ pracę przy kątach do 80 stopni (dla porównania – zwykły przegub to maksymalnie 35 stopni). Dlatego zwany jest szerokokątnym
- gwarantuje równomierną pracę przy kątach większych niż 0 stopni. Zwykłe wały „biją” tym mocniej im większy jest kąt. Im większe „bicie” tym szybsze zużycie napędzanej maszyny. Stąd bierze się określenie „homokinetyczny”, co można opisać prostymi słowami jako „jednostajnie przenoszący napęd”
Jeżeli nie da się stale pracować przy stałych kątach mniejszych niż 5 -10 stopni, wał homokinetyczny będzie bardziej opłacalnym rozwiązaniem. Dotyczy to praktycznie wszystkich maszyn zamontowanych na skrętnej osi – opryskiwaczy sadowniczych, pras, przyczep samozbierających, kosiarek na wysięgnikach itp.
W większości przypadków, wał homokinetyczny/szerokokątny nie będzie konieczny. Jest to rozwiązanie praktycznie niespotykane w maszynach zawieszanych na TUZ.
Są oczywiście przypadki w których można współzamiennie stosować oba typy wałów. Jeżeli mamy do czynienia z takim przypadkiem, praktycznie zawsze wał homokinetyczny będzie lepszym rozwiązaniem pod względem wygody/wytrzymałości. Są oczywiście wyjątki, w których inwestycja w wał homokinetyczny nie będzie się opłacać. W razie wątpliwości – chętnie doradzimy. Przyłącza. To absolutna podstawa. Sprawdźcie do czego ma być podłączony wał. Najczęściej będzie to standardowe przyłącze 1 3/8 cala na 6 frezów, czyli ok. 35 mm mierzone po ząbkach. Ewentualnie przy większych ciągnikach będzie to 1 3 cala czyli ok. 45 mm. Są oczywiście inne końcówki – pełen przegląd znajdziecie w filtrach wałów dostępnych po tym jak wybierzecie jedną z dwóch podstawowych kategorii wałów (uniwersalne lub homokinetyczne). Aby nie mnożyć filtrów, nie wszystkie dostępne końcówki pokazujemy na naszej stronie. Jeżeli potrzebne jest coś wielce nietypowego w temacie wałów i nie ma tego w internecie - najprawdopodobniej znajdziecie to u nas. Wystarczy zadzwonić.
Wybór rodzaju mocowania czyli np.: sworzeń wciskany, pierścień, śruba wnikająca, niewnikająca, stożkowa, automat, klin itp. ma dla pracy wału znaczenie tylko w bardzo szczególnych przypadkach. Po stronie ciągnika, ze względów bezpieczeństwa powinno stosować się mocowania nie posiadające wystających elementów, natomiast po stronie maszyny chodzi głównie o wygodę montażu. Wytrzymałość/Moc Podawana różnie przez różnych producentów. My podajemy tzw. moment nominalny, część producentów podaję tzw. moment maksymalny, który dla takich samych wałów jest dużo wyższy. Należy przy tym pamiętać, żeby nie mylić momentu wału z momentem zadziałania sprzęgła. Wbrew pozorom moment wału nie jest kluczowym parametrem. Prawidłowe smarowanie i praca na jak najmniejszym kącie będą miały dużo większe znaczenie niż kilkadziesiąt Nm więcej.
Nie należy też przesadzać. Zbyt duży wał będzie w najlepszym razie droższy niż to konieczne, zarówno w zakupie jak i eksploatacji. W najgorszym przypadku - w wypadku wałów ze sprzęgłem – nastawa sprzęgła będzie zbyt wysoka i nie zadziała ono tak szybko jak powinno.
Jak więc wybrać odpowiednią moc?
Najprościej kierować się rozmiarem krzyżaka wału, który był pierwotnie zamontowany na maszynie i wybrać najbardziej zbliżony. Ewentualnie, jeżeli stary wał zużywał się zbyt szybko – wał o krzyżakach z wyższej serii. Jeżeli brak tej informacji, radzimy skorzystać z naszych sugestii – przykładowe zastosowania znajdziecie praktycznie przy każdym umieszczonym na naszym portalu wale przegubowo-teleskopowym. Oczywiście zawsze możecie również do nas zadzwonić. Długość Przy każdym z wałów podajemy długość roboczą od krzyżaka do krzyżaka w przedziale min-maks. „maks” nie oznacza maksymalnego rozłożenia wału, lecz takie jego rozsunięcie, które wciąż gwarantuje bezpieczną pracę.
Przedział ten jest względnie duży. Z reguły da się dopasować wał przegubowo-teleskopowy tak by można było pracować bez jakiejkolwiek ingerencji w jego długość.
Należy jednak zaznaczyć, że każdy wał, który okaże się za długi, można w bardzo prosty sposób skrócić. Takie skrócenie NIE powoduje utraty gwarancji. Na życzenie klientów skracamy za długie wały do wymaganej długości.
Jednak z praktycznego punktu widzenia najlepiej jest, jeżeli ewentualne skrócenie wału dokonywane jest po przymierzeniu go do ciągnika i maszyny. Sprzęgło Sprzęgło należy zastosować w jednym z następujących przypadków:
- maszyna długo wytraca napęd, co po zatrzymaniu pracy powoduje, że „napędza” ciągnik. W tym przypadku, o ile producent nie wbudował sprzęgła jednokierunkowego w maszynę, należy zastosować sprzęgło jednokierunkowe lub sprzęgło wielofunkcyjne zawierające w sobie taki element. Przykładem maszyn w których to występuje są kosiarki bębnowe, dyskowe, bijakowe, rębaki itp.
- maszyna często spotyka chwilowy opór, którego usunięcie nie wymaga zatrzymania pracy. W tym przypadku stosuje się sprzęgła cierne lub tzw. grzechotkowe. „grzechotki” stosuje się najczęściej w maszynach zielonkowych takich jak przetrząsacze, zgrabiarki, ale również w mniejszych rozrzutnikach
- maszyna napotyka na opór podczas uruchamiania, wolno się rozpędza. W tym przypadku również należy zastosować sprzęgło cierne
- maszyna może napotkać na opór, którego usunięcie wymaga zatrzymanie pracy. W tym wypadku stosujemy sprzęgła przerywające. Najprostszym i najtańszym rozwiązaniem jest sprzęgło ze sworzniem (śrubą) ścinanym, które do wznowienia pracy wymaga skręcenia nową śrubą. Wygodniejszym i zarazem dużo droższym rozwiązaniem jest sprzęgło automatyczne, które po wyłączeniu napędu samo ponownie sprzęga wał. Typowym zastosowaniem tego typu sprzęgieł są prasy zwijające i przyczepy samozbierające.
- Sprzęgło wielofunkcyjne to kombinacja sprzęgła jednokierunkowego ze sprzęgłem ciernym lub przerywającym napęd (najczęściej automatycznym). Stosuje się je kiedy zachodzi konieczność jednoczesnego zabezpieczenie przeniesienia napędu podczas pracy oraz wytracenia napędu po jej zakończeniu
Należy przy tym przypomnieć, że sprzęgła zawsze montujemy po stronie maszyny.
Wszystkie sprzęgła poza sprzęgłem jednokierunkowym mają określony moment zadziałania, tj. wartość obciążenia w Nm, przy którym sprzęgło zacznie działać. Powinien być on podany przez producenta maszyny. Jeżeli jednak brakuje Wam tej informacji – tak jak w pozostałych przypadkach - chętnie doradzimy.
Na koniec najważniejsze – nawet najlepiej dobrany wał, wymaga odpowiedniej konserwacji. Aby zapewnić długą i wydajną pracę, należy przestrzegać instrukcji smarowania. Należy to bezwzględnie wziąć pod uwagę podczas zakupu.
Każdy użytkownik wie, że należy smarować krzyżaki, ale o smarowaniu łożysk osłony i rur profilowych często się zapomina, lub odkłada się to na później ze względu na wygodę - wał z trudno demontowalną osłoną najczęściej rzadko jest smarowany. Dlatego warto jest nabyć taki, w którym demontaż osłony jest jak najwygodniejszy.
W wielu spotykanych na rynku wałach z niepewnego źródła osłona jest „na pokaz” i po jednym sezonie nie ma po niej śladu. Wypadki związane z nieosłoniętymi wałami niestety wciąż są dosyć powszechne, dlatego absolutnie niedopuszczalna jest praca wałów z uszkodzoną lub brakującą osłoną. Zalecamy stosowanie wyłącznie markowych wałów z osłonami spełniającymi rygorystyczne normy wytrzymałościowe.
NAPRAWA I DEMONTAŻ PRZEGUBU HOMOKINETYCZNEGO
Potrzebne narzędzia: imadło, szczypce Segera, młotek, sworzeń długi i sworzeń krótki.
DEMONTAŻ PRZEGUBU HOMOKINETYCZNEGO
1. Usuń wszystkie pierścienie osadcze.
2. Włóż przegub luźno w imadło, uderz w górną część widlaka aby wybić górną miseczkę. Zrób to samo z drugą miseczką.
3. Poluzowaną miseczkę wybij ostrym narzędziem (np. małym wybijakiem).
4. Rozłącz przegub i wybij pozostałą miseczkę.
5. Podeprzyj krzyżak luźno w imadle i uderz w ramię widłaka. Powtórz krok 3 i 4 i usuń dwie pozostałe miseczki.
POWTÓRNY MONTAŻ PRZEGUBU HOMOKINETYCZNEGO
1. Sprawdź czystość i nasmaruj łożysko miseczki
UWAGA: Upewnij się, że wszystkie igiełki łożyska są na właściwych miejscach (zalecamy uniwersalny smar do łożysk tocznych i ślizgowych np. PRESSOL).
2. Włóż w widlak miseczkę i krzyżak. Wbij opierając na sworzniu dystansowym.
3. Włóż pierścień osadczy.
4. Włóż drugą miseczkę w widlak i na krzyżak. Wbij wstępnie miseczkę.
5. Wbij głębiej miseczke za pomocą sworznia i włóż pierścien osadczy.
6. Aby zwolnić krzyżak uderz w ramie widłaka i sprawdź swobodne obracanie sie krzyżaka.
7. Załóż drugi widłak na krzyżak. Powtórz kroki 2 do 6.
8. Nasmaruj zestaw krzyżakowy.
